Các bệnh trẻ có thể gặp trong thời thơ ấu
Trong khi văcxin đã giúp phòng ngừa một số ít bệnh ở trẻ em, nhiều bệnh khác vẫn khiến các phụ huynh lo lắng. Chúng có thể là các nhiễm trùng thông thường như viêm thanh quản, đến các bệnh vẫn còn trong vòng bí ẩn như Kawasaki.
RSV
RSV có nghĩa là virus hợp bào hô hấp (respiratory syncytial virus). Đây là loại virus rất thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Hầu hết trẻ em đều sẽ bị nhiễm RSV ở độ tuổi 2-3. Nhiễm RSV là nguyên nhân hàng đầu gây viêm tiểu phế quản và viêm phổi ở trẻ nhỏ. Bệnh này bắt đầu với các triệu chứng giống như cúm, bao gồm sốt, chảy nước mũi và ho. Có tới 40% trẻ nhỏ bị nhiễm virus hợp bào hô hấp lần đầu tăng nặng thành thở khò khè và tới 2% phải nhập viện. Bệnh này có xu hướng nhẹ hơn ở trẻ lớn và người trưởng thành.
Virus hợp bào hô hấp gây bệnh ở trẻ nhỏ. |
Nhiễm trùng tai
Trẻ nhỏ dễ bị nhiễm trùng tai vì ống thính giác (gọi là ống Eustachian) nhỏ. Các ống này thông tai với họng, và chúng có thể bị tắc nghẽn khi bị cảm lạnh gây viêm nhiễm. Khi chất lỏng tồn tại bên trong tai giữa, sau màng nhĩ, tạo điều kiện cho vi trùng sinh sôi. Các triệu chứng bao gồm sốt, quấy khóc, cáu kỉnh, kéo tai. Hầu hết các trường hợp viêm tai giữa là do virus, vi trùng. Văcxin có thể giúp ngăn ngừa nhiễm trùng do một số loại vi trùng nhất định gây nhiễm trùng tai.
Cấu tạo các ống trong tai. |
Viêm thanh quản
Đây là một căn bệnh khá phổ biến và thường xảy ra ở trẻ nhỏ, dưới 5 tuổi. Khi bịnhiễm trùng thanh quản, trẻ thường ho ông ổng, sặc sụa. Bệnh làm cho đường hô hấp của trẻ bị viêm và sưng lên, gây ra đờm ở họng và mũi, làm cho việc hít thở gặp khó khăn. Nguyên nhân gây ho là do viêm đường hô hấp trên, thường do virus. Nếu trẻ khó thở, cần đưa đến bệnh viện điều trị. Tuy nhiên, hầu hết trẻ đều khỏe lên trong khoảng một tuần.
Viêm thanh quản ở trẻ nhỏ thường do nhiễm virus. |
Bệnh tay chân miệng
Bệnh tay chân miệng gây sốt đi kèm với các mụn nước trong miệng, lòng bàn tay, mông, lòng bàn chân. Hai virus gây bệnh chính là coxsackievirus A16 và enterovirus 71. Bệnh xảy ra quanh năm nhưng thường trội lên vào mùa hè và đầu thu. Hầu hết trường hợp không nghiêm trọng và kéo dài 7-10 ngày là khỏi. Khi bé có biểu hiện sốt cao từ 39 đến 40 độ, nôn, tiêu chảy, ăn ngủ kém, ngủ hay giật mình thì nên đưa đến cơ sở y tế để khám và điều trị.
Đau mắt đỏ
Chảy nước mắt, mắt đỏ, ngứa và lông mi cộm là những biểu hiện của viêm kết mạc, thường được gọi là bệnh đau mắt đỏ. Thường gây ra bởi cùng loại virus như cảm lạnh thông thường, đau mắt đỏ lây lan nhanh chóng tại trường học, nhà trẻ. Nên cho trẻ đi khám để xác định bệnh và tư vấn bác sĩ xem có cần điều trị không. Hầu hết các trường hợp khỏi sau 4-7 ngày.
Trẻ bị đau mắt đỏ. |
Ban đỏ nhiễm khuẩn
Ban đỏ nhiễm khuẩn là một chứng nhiễm trùng thường làm da mặt nổi màu đỏ tươi, nhất là ở trẻ em. Một loại siêu vi khuẩn có tên gọi là parvovirus B19 gây ra. Các triệu chứng gồm sốt, da nổi đỏ, ho hoặc sổ mũi, cũng xảy ra ở nhiều bệnh khác. Trẻ bị bệnh ban đỏ nhiễm khuẩn rất dễ lây khi bé mới xuất hiện các triệu chứng như cảm lạnh, trước khi nổi ban. Khi ban xuất hiện, trẻ thường không còn khả năng lây nhiễm. Các ban thường biến mất trong vòng 7-10 ngày.
Trẻ bị ban đỏ trong Bệnh thứ 5. |
Rotavirus
Trước khi có văc xin phòng bệnh hiệu quả, rotavirus là nguyên nhân hàng đầu gây ra các ca tử vong liên quan đến tiêu chảy ở trẻ nhỏ. Các triệu chứng chính là nôn mửa và tiêu chảy, có thể làm trẻ bị mất nước rất nhanh. Hiện nay đã có văc xin ngừa rotavirus cho trẻ nhỏ và các nghiên cứu cho thấy nhờ vậy giảm đáng kể các trường hợp mắc mới.
Bệnh Kawasaki
Bệnh Kawasaki là một bệnh rất hiếm và bí ẩn, gặp ở trẻ dưới 5 tuổi. Triệu chứng bao gồm sốt cao, phát ban loang lổ, bàn tay bàn chân sưng, đỏ, mắt đỏ ngầu, môi đỏ, nứt nẻ. Nếu không điều trị, bệnh có thể gây hại cho tim, thậm chí gây tử vong. Các bác sĩ vẫn chưa phát hiện ra nguyên nhân gây bệnh này.
Biểu hiện của trẻ bị bệnh Kawasaki. |
Bệnh thủy đậu
Đây là một bệnh lây nhiễm lành tính, thường gặp, do virus Varicella Zoster gây ra. Những nốt ban đỏ, ngứa xuất hiện trên da ở vùng đầu, mặt rồi lan ra khắp cả người, ban mọc có thể mọc ở cả niêm mạc miệng, mũi, tai và bộ phận sinh dục. Bệnh hiện đã có văc xin chích ngừa.
Bệnh tiến triển khoảng 10-15 ngày rồi tự khỏi. Tuy vậy vẫn có một số trường hợp có biến chứng nhất là ở trẻ em nhỏ dưới 1 tuổi, người lớn, phụ nữ có thai.
Bệnh sởi
Nếu con bạn đã được tiêm văc xin phòng sởi, bạn có thể không cần phải lo lắng về bệnh này. Nhưng theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ, dịch vẫn bùng phát ở những trẻ em chưa được chủng ngừa. Bệnh bắt đầu bằng sốt, chảy nước mũi và ho. Khi các triệu chứng giảm dần, phát ban toàn thân xuất hiện. Hầu hết trẻ sẽ khỏe lên trong vòng hai tuần, nhưng một số trường hợp có thể phát triển thành viêm phổi hay một số vấn đề khác.
Phát ban do sởi ở trẻ. |
Quai bị
Quai bị là một bệnh rất phổ biến ở trẻ em trước đây, khi chưa có văc xin ngừa. Đây là bệnh viêm tuyến mang tai, thường do 2 nguyên nhân: do siêu vi và do vi trùng. Bệnh thường không có triệu chứng đặc hiệu, nhưng khi đã khởi phát, dấu hiệu dễ thấy là sưng ở vùng giữa tai và hàm, sau tăng lên có thể sưng má. Mặc dù tỷ lệ tiêm chủng cao, gần đây vẫn có nhiều người mắc bệnh.
Với những trường hợp quai bị do vi trùng, bé có biểu hiện sốt cao, ói mửa, nhức đầu hoặc bộ phận sinh dục sưng to thì cần phải đến bệnh viện điều trị càng sớm càng tốt. Nếu không được điều trị sớm, bé có thể xảy ra một số biến chứng như viêm não - màng não, viêm tinh hoàn, viêm buồng trứng.
Rubella (sởi Đức)
Rubella, còn được gọi là sởi Đức, là một bệnh do virus, thường không gây ra các vấn đề nghiêm trọng. Tuy nhiên, nó có thể gây hại cho thai nhi nếu phụ nữ có thai mắc phải. Các triệu chứng là sốt nhẹ và ban lan từ mặt tới các phần còn lại trên cơ thể. Bệnh đã có vắc xin ngừa.
Ho gà
Ho gà khiến trẻ ho rất mệt nhọc, cả tràng dài, khó thở. Đây là bệnh nghiêm trọng nhất ở trẻ nhỏ và có thể phải điều trị tại bệnh viện. Kháng sinh không thực sự hữu ích trong điều trị, vì thế, văc xin ngừa ho gà là cần thiết. Người lớn có thể cần tiêm nhắc lại ho gà, nhất là khi phải chăm sóc trẻ nhỏ.
Viêm màng não
Viêm màng não là tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng của các mô xung quanh não và tủy sống. Với thiếu niên và người lớn, các triệu chứng chính là đau đầu, sốt và cứng cổ. Trẻ nhỏ có thể có các triệu chứng giống như cúm hoặc cảm giác cực kỳ khó chịu. Viêm màng não do virus thường nhẹ nhưng bệnh viêm màng não do vi khuẩn thường nghiêm trọng hơn với những hậu quả nặng nề nếu không được điều trị kịp thời. Hiện đã có văc xin để phòng ngừa một số loại vi khuẩn nhất định gây viêm màng não.
Viêm họng
Hầu hết trẻ đều có thể bị viêm họng, thường do virus gây cảm lạnh gây nên. Dấu hiệu của viêm họng bao gồm đau họng kéo dài hơn một tuần, đau hay khó nuốt, chảy nước dãi nhiều, phát ban, nốt đỏ, mủ ở mặt trong cổ họng, sốt hơn 38 độ C. Viêm họng điều trị bằng thuốc kháng sinh.
Sốt ban đỏ (hay còn gọi là tinh hồng nhiệt)
Có thể xuất hiện những chòm da đỏ, mẩn đi kèm với viêm họng. Các nốt ban đầu tiên ở ngực và bụng rồi lan ra khắp người, kèm theo là lưỡi như hình quả dâu tây và sốt cao. Nếu không điều trị, bệnh có thể dẫn đến sốt - thấp khớp và trong một số ít trường hợp, gây hại cho tim. Đó là lý do sốt ban đỏ là một trong những bệnh đáng sợ ở trẻ em. Ngày nay, bệnh dễ được kiểm soát bằng kháng sinh.
Hội chứng Reye
Bạn có thể từng nghe khuyến cáo không bao giờ nên cho trẻ hay thiếu niên dùngaspirin. Hội chứng Reye chính là nguyên do. Căn bệnh đe dọa đến mạng sống này hay gặp ở những trẻ dùng thuốc chứa aspirin khi bị bệnh do virus. Các triệu chứng bao gồm: thay đổi đáng kể về hành vi, co giật và hôn mê. Hội chứng Reye trở nên rất hiếm từ khi Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ cảnh báo không được dùng aspirin cho trẻ.
Nhiễm khuẩn da tụ cầu (MRSA)
Nhiễm khuẩn da tụ cầu là một loại bệnh không đáp ứng với một số thuốc kháng sinh. Các bác sĩ cho rằng nhiễm khuẩn da tụ cầu hiện là nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh nhiễm trùng da. Bệnh này thường xuất hiện dưới các hình thức đau hay bóng nước và có thể trông giống như nhện cắn. Nhiễm khuẩn da tụ cầu tai, mũi và họng thường gặp nhiều ở học sinh tiểu học.
Chốc lở da |
Bệnh chốc lở là một loại bệnh nhiễm trùng da khác do vi khuẩn. Nó thường gây ra các mảng mụn nước li ti trên da, chảy nước và tạo thành hình một chòm màu vàng. Tiếp xúc với dung dịch này có thể làm lây vi trùng tới phần khác của cơ thể hay người khác. Nó thường gây ra bởi vi khuẩn tụ cầu nhưng cũng có thể do vi khuẩn gây viêm. Loại chốc lở này cũng phổ biến ở trẻ 2-6 tuổi. Nếu điều trị bằng kháng sinh, các vết loét thường liền mà không để lại sẹo.
Bệnh ghẻ
Là một nhiễm trùng da khác, bệnh ghẻ thường do một loại nấm, không liên quan đến vi trùng. Nó gây ra một vòng vảy, hơi đỏ trên da hay trông như một miếng vá tròn của chòm da đầu bị rụng tóc. Nấm lây lan nhanh chóng từ trẻ này sang trẻ khác, vì thế nên tránh dùng chung lược, bàn chải, khăn và quần áo. Ghẻ cần được điều trị bằng thuốc kháng nấm.
Hội chứng Lyme
Dấu hiệu của hội chứng Lyme là một vết ban hình vành xuất hiện sau 1-2 tuần bị bọ ve cắn, mặc dù không phải ai cũng có biểu hiện này. Vết ban có thể đi kèm với sốt, ớn lạnh và đau nhức toàn thân. Thủ phạm gây bệnh này là một loại khuẩn thông qua một loài bọ ve nhỏ. Nếu không điều trị, bệnh Lyme có thể ảnh hưởng đến các khớp xương, hệ thống thần kinh và tim.
Cúm
Bé bị cảm lạnh hay cúm? Những bệnh này có nhiều triệu chứng tương tự. Cúm thường gây sốt cao, ớn lạnh, đau cơ thể, vô cùng mệt mỏi, buồn nôn hoặc nôn. Trong khi hầu hết các trường hợp đều dần tự khỏi, một số trẻ bị cúm có thể dẫn tới một số tình trạng nghiêm trọng như viêm phổi, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ khuyến cáo nên tiêm phòng cúm mùa hằng năm cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên.
Dị ứng theo mùa
Dị ứng theo mùa không phải là một bệnh mà là một phản ứng đối với các hạt nhỏ, chẳng hạn như phấn hoa. Triệu chứng gồm khó thở, chảy nước mắt, chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi và có thể chỉ xảy ra vào mùa xuân hay mùa thu. Khi mắc tình trạng này, trẻ em có thể liên tục lấy tay dụi mũi. Không có cách chữa cho tình trạng này nhưng có một số cách giúp kiểm soát triệu chứng.